Zbraně chladné

[Knecht]

Ví někdo jak je to na dané období u kozáků s kinžály? Mezi těmi fotkami z museí nějaké byly ale tam je podle všeho taková směsice že se na to nechci spoléhat. Mám na mysli klasický kinžál s dvoubřitou, buď rovnou nebo zakřivenou čepelí a střenkovou konstrukcí rukojeti.

[MarcusIV]

Bohužel kinžály, jatagany a jim podobné na kozáky 17.století ne, přeposílán vyjádření Poláků co dělají registrované. Je to vyjádření k použití takových zbraní u Záporožských kozáků. Nálezy od Berestečka 1651 jsou jen rovné nože (kuchyňáky) a šavle, nic jiného.
Cituji z http://www.czernichowski.fora.pl/
No, więc przejżałem trochę katalogów muzealnych, serwisów aukcyjnych itp i oto wnioski:

1. Jatagany określane jako "wczesne" pochodzą z początku xviii wieku i wszystkie (absolutnie wszystkie) mają głownie z damastu (stal o charakterystycznym falistym wzorze) i są bardzo zdobione (złote napisy, najczęsciej poprzez wklepanie złotego drutu).

2. Kindżały kaukazkie (te o prostych głowniach) i ich perskie odpowiedniki "Kama". Nie udało mi się znaleźć egzemplarzy pochodzących z przed xviii wieku. Stal damasceńska.

3. Kindżały o głowniach zakrzywionych. Turcja, Persja, parę egzemplarzy xvii wiecznych się zachowało, ale wszystkie mega ozdobne (złocone napisy i wzory na głowniach, rękojeści ze szlachetnych gatunków drewna, kła morsa, kości słoniowej, kamieni półszlachetnych, bogato kameryzowane), stal damasceńska, zdobiona złotymi wzorami i napisami.

No to teraz przejdźmy do zastosowania noży przez żołnierzy Wojska Zaporoskiego:

1. Do celów bojowych.
2. Cele "różne" vel "inne".

Ad 1)

Noże miały w xvii wieku niewielkie zastosowanie na polu walki ponieważ posługiwano się wówczas całym arsenałem broni białej i drzewcowej (w naszym przypadku: szable, spisy, siekiery, czekany, nadziaki, kolby) przeciw którym żołnierz uzbrojony jedynie w nóż jest w zasadzie bezbronny. Mogłoby mieć znaczenie gdyby stosowano broń podobną do lewaków (rozbudowana osłona dłoni) ale one były głównie stosowane ze względu na nieporęczność rapiera, jako jego uzupełnienie. Przeciw broni siecznej były znacznie mniej skuteczne. Zatem w zasadzie skoro nie robiło nikomu różnicy czy noż ma głownię długą na 15 czy na 30 centymetrów to po co taszczyć dłuższy i przepłacać?

Ad 2)

Podczas prac obozowych, czy kuchennych długość noża nie ma już praktycznie najmniejszego znaczenia (o ile nie zbliża się do wartości skrajnych), przy czym jest to rzecz stosunkowo mała, którą łatwo zgubić, złamać, lub która szybko rdzewieje ze względu na częsty kontakt z różnymi substancjami. Nie da się zatem i w tym wypadku wykazać by przydatności kindżału lub jataganu była większa niż "zwykłego" noża.

Ośmielam się zaryzykować tezę, że kindżały i jatagany pełniły w praktyce wyłącznie funkcje dekoracyjne i jeśli były używane to tylko w ostateczności. Ponadto były pieruńsko drogie i nawet jeśli trafiłyby w ręce zaporożca jako zdobycz to miały większe szanse zostać sprzedane w celu pokrycia pilniejszych potrzeb (jedzenie, obuwie, odzież, proch, broń - pamiętajmy, że w Wojsku zaporoskim obowiązywała zasada "załatw se sam") niż pozostawać jako niepraktyczna a droga ozdoba którą łatwo stracić

[Knecht]

Ok, takže bude kuchyňák. Dík.

[Knecht]

Je třeba se vyhnout nějakému konkrétnímu typu šavle?
Měl jsem původně jinou představu, ale nakonec jsem přešel v plánechk téhle, je z našeho oblíbeného Czehrynského fóra. Nejsem si jistý jestli správně chápu to o čem se tm píše, ale zdá se mi, že nejdřív tvrdí že tyhle "kyrysnické šavle" ke kozákům nepatří a o pár příspěvků dál zase že jich nekolik pochází z kozáckých mohyl u Berestečka.
Tahle se mi líbí, asi bych uvažoval jen o protažení záštity do toho klasického lomeného oblouku přes prsty a možná by se hodil i palcový kroužek.

[LiborZ]

Tahle by měla být v pohodě. Sám jí mám podle toho dělanou.

[MarcusIV]

Posílám nálezy z Berestečka, ta co jsi ji posílal je nejběžnější, nazývají jí maďarský typ šavle, pak je ještě jeden typ uváděný jako maďarsko -polský typ šavle, posílám výkres.
To protažení záštity je u šavlí, které označují jako husarské šavle. Poláci tomu s protaženou záštitou říkají "s kablakiem".

Beresteczko nálezy 10.jpg

Beresteczko nálezy 9.jpg

Beresteczko nálezy 11.jpg

Beresteczko nálezy 12.jpg

Maďarsko-polský typ šavle Beresteczko.jpg

[Knecht]

Dík.
Mimochodem, máte někdo vyfocené jak jsou ty objímky na pochvě vzadu spojené? Je to kovářsky svařené, spájené, snýtované nebo nějak zafalcované do sebe či co?

[Brant]

Mně kovář dokončuje taky uherskou šablu, kroužek na palec tam budu mít, protaženou záštitu ne.

[Knecht]

Jůůůů....kdo potřebuje šavli!

[Brant]

To je slušný bítko. Ale to by s námi třicítkáři už opravdu nechtěli nic mít

Tady je zas pár nálezů háků na šavle:

háky na šavle.jpg